De geschiedenis van crowdfunding zoals we die nu kennen is vrij recent, maar het fenomeen heeft wortels verder terug dan we ons kunnen voorstellen. De geschiedenis nog eens op een rijtje zetten is nuttig om de indruk weg te nemen dat dit instrument voor kapitaalwerving uit het niets is ontstaan als een van de vele hedendaagse rages die snel op ieders lippen terechtkomen zonder echt te weten hoe of waarom.
Crowdfunding is in ons tijdperk opgekomen als een middel om fondsen te werven voor liefdadigheidsprojecten, waarbij de nieuwigheid van online inzameling naar deze sector werd gebracht in plaats van op fysieke locaties of huis-aan-huis. De vroegste voorbeelden dateren uit de jaren 1990, toen het internet en computers zich heel langzaam begonnen te verspreiden.
Maar de geschiedenis van crowdfunding als concept en als mechanisme begint al veel eerder, met rudimentaire vormen die de eeuwen omspannen en laten zien hoe de mens het eenvoudige idee erachter allang theoretiseerde.
De oorsprong van crowdfunding
De kern van crowdfunding is een idee dat zelfs banaal is in zijn eenvoud en enigszins romantisch klinkt in zijn populaire formulering: eenheid is kracht. Een concept dat, toegepast op de economische sfeer, zich vertaalt in het verdelen van een economische inspanning onder meerdere mensen, wat het voordeel heeft dat er zowel meer middelen beschikbaar zijn als het risico wordt verdeeld en dus verminderd voor elke deelnemer.
Deze behoefte manifesteerde zich eerst in de meest alledaagse gebieden van het menselijk leven en vervolgens in de economische sfeer, toen onze samenleving uitgesproken mercantiel werd.
Aan het begin van de 17e eeuw was Amsterdam een handelscentrum van internationaal belang, van waaruit talloze expedities vertrokken op zoek naar de verschillende schatten die de wereld net begon te onthullen te bezitten. Toen de staatskas de geldkraan dichtdraaide, besloten de ontdekkingsreizigers en handelaren zelf voor de financiering van de - riskante - expedities te zorgen. Iedereen draagt een deel van de kosten, zelfs mensen van buiten de kring die de onderneming promoot kunnen deelnemen, en uiteindelijk wordt de opbrengst evenredig verdeeld met de betaalde aandelen. Aangezien dit zeer tijdrovende ondernemingen waren, kon iemand die zich tussentijds bedacht of zijn geld nodig had, zijn deelname aan het project doorverkopen aan derden.
Het was het begin van de geboorte van wat de eerste beurs zou worden, die gevestigd zou zijn op de Dam in de Nederlandse hoofdstad. Maar terwijl in de loop der eeuwen de dynamiek van de beurs steeds verder af zou komen te staan van de eenvoud van de voor iedereen toegankelijke mechanismen waaruit de beurs is ontstaan, heeft crowdfunding deze dynamiek voortgezet en consequent verder ontwikkeld.
Het web heeft het veel gemakkelijker en effectiever gemaakt om dit mechanisme te implementeren in een toegankelijk en direct hulpmiddel, maar in het verleden waren er mensen die andere middelen hadden om hun stem te laten horen door de menigte (crowd) en die rudimentaire vormen van crowdfunding realiseerden die we hebben genoemd.
Wilt u het onderwerp waarover u leest direct bespreken met onze crowdfundingexperts?
Turbo Crowd kan u alle kneepjes van het crowdfundingvak leren, u laten zien welke mogelijkheden er voor u zijn om kapitaal op te halen en u praktische ondersteuning bieden bij het opzetten van een succesvolle crowdfundingcampagne.
Voorbeelden van crowdfunding in de geschiedenis
Er zijn niet alleen voorbeelden van crowdfunding in de geschiedenis vóór de jaren 1990 van de vorige eeuw, maar er zijn ook verschillende types van crowdfunding.
Historisch gezien is donatie crowdfunding het makkelijkst in de praktijk te brengen, omdat het geen gestructureerde vormen van beloning vereist. Een voorbeeld dat als bijna primordiaal kan worden omschreven is de oproep van paus Urbanus II aan de gelovige gemeenschap om de kruistochten naar het Heilige Land in 1095 te helpen financieren, in naam van het geloof. Deze laatste uitdrukking is essentieel: de drijfveer van crowdfunding is een gedeeld ethisch-moreel ideaal.
Een voorbeeld dat dichter bij onze eigen denkwijze staat, is dat van de redacteur van de krant New York World, Joseph Pulitzer, die in 1884 een beroep deed op burgers van zijn eigen pagina's om het benodigde geld in te zamelen voor de restauratie van het Vrijheidsbeeld. Meer dan 125.000 mensen droegen in totaal meer dan $100.000 bij: als dat geen crowdfunding is!
De eerste die een beloning crowdfunding campagne lanceerde was echter de dichter-vate Alexander Pope, die dankzij zijn eigen roem in 1713 geld wist in te zamelen om een monumentale vertaling van de Ilias te produceren, waarbij hij supporters een voorexemplaar van het boek beloofde en hun naam bij de bedankjes.
Iets soortgelijks zou aan het eind van diezelfde eeuw Mozart overkomen, die, nadat hij de bescherming van de aartsbisschop van Salzburg had verlaten drie van zijn eigen concerten financierde door de financiers een gesigneerd en opgedragen exemplaar van het manuscript van die concerten te beloven.
Pionier van de lenen crowdfunding, ten slotte, was Jonathan Swift, de auteur van Gulliver's Travels, die in dezelfde periode het model van lenen tussen particulieren gebruikte, niet voor zichzelf of zijn eigen werken, maar voor liefdadigheidsdoeleinden: hij richtte de Irish Loan Funds, collectieve instellingen via welke kleine leningen konden worden verstrekt aan gezinnen in economische moeilijkheden, met afbetaling in termijnen en een bescheiden rente.
In al deze voorbeelden is het sleutelelement echter 'wie de middelen had om zijn stem te laten horen door de menigte', waarbij het middel bekendheid, een krant, autoriteit is. Wat de wijdverspreide verspreiding van crowdfunding en de ontwikkeling van met name equity crowdfunding mogelijk heeft gemaakt, is het revolutionaire en democratische instrument bij uitstek van de vorige eeuw: het internet.
De stadia van hedendaagse crowdfunding
Zoals we aan het begin van dit artikel al zeiden, begon crowdfunding zoals we het nu kennen zich in de jaren 1990 te ontwikkelen.
- 1997: De geboorte van online crowdfunding wordt algemeen gezien in het jaar waarin de Britse band Marillion een online fondsenwervingscampagne start waarin fans worden opgeroepen om de kosten van hun Noord-Amerikaanse tournee, die dreigde te moeten worden geannuleerd, te ondersteunen. Het is een succes, met ongeveer $60.000 opgehaald. Een succes dat de band een paar jaar later zou herhalen om de opnames van een nieuw album te financieren, waarmee ze de eerste online crowdfundingcampagne voor beloningen opzetten.
- 2001: Geïnspireerd door deze onderneming richtte muziekproducent Brian Camelio Artistshare op, wat beschouwd kan worden als het eerste online crowdfundingplatform, speciaal voor muzikanten.
- 2006: Volgens veel bronnen dateert de uitvinding van de term 'crowdfunding' met de betekenis die het vandaag de dag heeft, van de lancering van het portaal Fundavlog, gewijd aan de financiering van videoblogs, door Michael Sullivan.
- 2007: Barack Obama lanceert een crowdfundingcampagne om zijn verkiezingscampagne te financieren, op een speciaal opgericht portaal dat vandaag de dag nog steeds bestaat.
- 2008-2009: de twee echte moeders van de crowdfundingplatforms worden geboren, Indiegogo en Kickstarter, de eerste met groot en blijvend succes en met een model van 'democratische' fondsenwerving dat voorbestemd is om wereldwijd navolging te krijgen.
Geschiedenis van crowdfunding in Italië
<Pas sinds het succes in de Verenigde Staten heeft het fenomeen crowdfunding voet aan de grond gekregen in Italië, maar er zijn wel enkele vroege en blijvende manifestaties geweest, hoewel ze aanvankelijk geen grote aanhang hadden.
We hebben het over Productions from Below, een platform geboren in 2005, dus nog voor de grote Amerikaanse modellen, en nog steeds actief. Ons land werd echter gehinderd door een hoge digitale ongeletterdheid, de slechte verspreiding van online betalingen, wantrouwen ten opzichte van het internet en bureaucratische belemmeringen.
Daarom is het pas sinds 2010 dat reward, donation en lending crowdfunding platforms ook in Italië systematisch begonnen te verschijnen. In de jaren daarna zette equity crowdfunding ook zijn eerste stappen, waarvan het potentieel zo groot bleek dat er ad-hocregulering voor nodig was, in 2013 geïntroduceerd door Consob. Sindsdien is de groei niet meer te stoppen en ging deze gepaard met een voortdurende specialisatie en diversificatie van het instrument. De uitbreiding van equity crowdfunding naar alle KMO's heeft het steeds meer tot een centraal element gemaakt in de ondersteuning van de Italiaanse reële economie.
De European Crowdfunding Regulation, goedgekeurd in 2020 en van kracht vanaf november 2023, markeert een nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van crowdfunding, waarbij de lotgevallen van het fenomeen in de verschillende Europese landen met elkaar worden verweven en een nieuw hoofdstuk wordt geopend dat nog moet worden geschreven.
Turbo Crowd kijkt al enige tijd naar de Europese horizon en is zich bewust van het enorme potentieel voor crowdfunding en voor Italiaanse bedrijven. Om alle updates over nieuws en mogelijkheden in de crowdfundingwereld te ontvangen, kunt u zich abonneren op onze Facebook-groep en de onze nieuwsbrief.
Heb je ondersteuning nodig bij het voorbereiden van een succesvolle crowdfundingcampagne en het zoeken naar potentiële investeerders voor je project?
Turbo Crowd kan je tijdens het hele proces begeleiden, van de organisatie van de pre-crowd tot de afsluiting van de inzameling, en effectieve en innovatieve marketingstrategieën ontwikkelen om je campagne op de best mogelijke manier te promoten.
